Stworzenie bezpiecznej i przyjaznej atmosfery w organizacji jest jednym z kluczowych elementów, aby zapewnić odpowiednie warunki pracy oraz zbudować zgrany zespół. Biuro jest miejscem, gdzie spędzamy większość naszego dnia, warto zatem zadbać o to, aby nasi pracownicy czuli się w nim jak w domu. Niestety mobbing nadal stanowi temat tabu i wciąż zdarzają się przypadki, które nie są odpowiednio egzekwowane. Poniżej dowiesz się, czym dokładnie jest mobbing, jak mu zapobiegać oraz jak na niego reagować.
W obrębie organizacji ściera się wiele różnych charakterów, co może prowadzić do powstawania konfliktów. Mogą one przybierać różne formy – zarówno przemocy psychicznej, jak i fizycznej. Aby organizacja odpowiednio funkcjonowała, należy wiedzieć, jakie zachowania można nazwać mobbingiem, jak im przeciwdziałać oraz jak je wykrywać. W tej kwestii dużą rolę odgrywa zaufanie pracownika do swoich przełożonych oraz do innych organów w firmie. Jak zatem rozpoznać, czy nie jesteśmy nękani?
Czym jest mobbing i jak się objawia – definicje
Mobbing, z angielskiego „mob” oznacza napadać, zaczepiać oraz tłum, co tłumaczy się jako poniżanie, obrażanie i znęcanie się nad pracownikiem przez innych współpracowników, bądź przez przełożonego. Mobbing to poważne zjawisko, które zostało zapisane w Kodeksie pracy, zatem takie zachowania powinny być prawnie egzekwowane. Mobbing kojarzy się najczęściej z poważniejszymi czynnościami, na przykład na tle seksualnym czy fizycznym, jednakże okazuje się, że nawet zachowania, które część z nas by zignorowała, z definicji są mobbingiem. Głównym celem prześladowania pracownika jest osłabienie jego pozycji zawodowej, ośmieszenie lub wykorzystanie go do własnych celów. Czynami, które do tego prowadzą mogą być upokarzanie, złośliwość, lekceważenie, groźby, poniżanie, a także zachowania o podtekście seksualnym oraz przemoc fizyczna. Wszystkie te czynności przyczyniają się do wywołania lęku, dyskomfortu i problemów psychologicznych u ofiary, które uniemożliwiają jej prawidłowe funkcjonowanie w życiu prywatnym i zawodowym. Z tego powodu przygotowaliśmy parę wskazówek, które pokażą Ci, jak zwalczać mobbing.
Jak skutecznie zapobiegać mobbingowi?
Odpowiedni system zgłaszania i reakcji na prześladowania pracowników sprawi, że coraz mniej tych zachowań będzie się pojawiać. Organizacje, w których lekceważy się mobbing są na niego najbardziej narażone, gdyż mobber wie, że nie czeka go za to żadna odpowiedzialność karna. Zastanów się, czy nie powinieneś poprawić swojego systemu zapobiegania oraz zwiększania świadomości na ten temat.
Zbuduj zaufanie: Aby w Twojej organizacji nie występowały przypadki mobbingu, w pierwszej kolejności powinieneś zacząć od zbudowania środowiska, któremu Twoi pracownicy będą mogli zaufać, oraz w którym będą się czuć komfortowo. Jedynie w tym wypadku możesz mieć pewność, że nie będą się oni bali zgłaszać wszelkich problemów i niepokoju. Daj znać, że jesteś otwarty na rozmowy oraz wskaż odpowiednie działy, do których Twoi pracownicy mogą się udać.
Zainwestuj w szkolenia antymobbingowe: Takie kursy są najlepszym narzędziem do edukacji na temat mobbingu. Pomagają one zrozumieć, jakie zachowania są nieodpowiednie i jak na nie reagować. Jeśli chcemy coś zwalczać, to trzeba wiedzieć, kim jest przeciwnik. Szkolenia z tego zakresu mogą dodać otuchy poszkodowanym i nakłonić ich do zabrania głosu.
Jasne reguły: Warto ustalić konkretne zasady postępowania, aby móc płynniej reagować i karać za mobbing. Wprowadzenie jasnych reguł sprawi, że pracownicy będą czuć się bezpieczniej w miejscu pracy oraz będą świadomi, co ich czeka, za przekroczenie granic odpowiedniego zachowania. Świadomość potencjalnej kary może skutecznie zniechęcić do podejmowania takich działań.
Zapewnij odpowiedni system zgłaszania: Poinformuj pracowników o miejscach w pracy, do których mogą się zgłosić ze swoimi problemami. Możesz to być Ty, dział HR, czy specjalnie stworzona komórka w firmie. Możesz również wprowadzić anonimowy system zgłaszania, aby pracownicy się nie wstydzili lub nie bali, że ktoś się dowie o ich zgłoszeniu.
Pomoc psychologiczna: Zapewnij wsparcie psychologiczne wszystkim poszkodowanym i pokaż, że ich problemy i uczucia są ważne. Pomoc specjalisty pomoże zniwelować skutki mobbingu oraz pokaże, jak radzić sobie w tak trudnej sytuacji oraz jak szybko wrócić do normalności. Warto również systematycznie badać nastroje i zdrowie psychiczne pracowników, aby móc wcześniej wykryć działania na tle mobbingu i od razu im zapobiegać.
Jak reagować na mobbing?
W chwili, gdy doświadczamy przemocy, często nie wiemy jak na nią reagować. Najczęściej odczuwamy strach, wstyd, upokorzenie oraz chęć wycofania się z życia w organizacji. Jednakże nie wolno się poddawać i należy walczyć o swoje bezpieczeństwo. Pamiętaj, że środowisko pracy i pracodawca są dla Ciebie – powinieneś czuć się w nim komfortowo. Nie zapominaj, że nie musisz radzić sobie z tym sam i na pewno znajdą się w organizacji osoby, które chętnie Ci pomogą. Nie daj się zastraszyć mobberowi i zgłoś swoje obawy – przy okazji dasz dobry przykład innym osobom, które również mogą się zmagać z podobnym problemem. Dodatkowo jeśli doświadczyłeś mobbingu to daj sobie czas na regenerację i zadbanie o swoje zdrowie psychiczne. Nie obwiniaj się za wyrządzoną szkodę – to nie jest Twoja wina, że ktoś narusza Twoje granice. Skutkami mobbingu mogą być obniżone samopoczucie i samoocena, pogorszenie wyników w pracy, stany lękowe i depresyjne, a nawet obrażenia fizyczne. Ważne jest zatem, aby zadbać o siebie, gdyż nieleczone traumy będą się jedynie pogłębiać.
Co grozi za mobbing?
Aby sprawnie i konsekwentnie przeciwdziałać mobbingowi, należy pokazać sprawcy, jaka odpowiedzialność go czeka za popełnione czyny. Dodatkowo odpowiednie karanie mobbera zachęci resztę pracowników do zgłaszania swoich problemów, gdyż będą widzieć, że rzeczywiście ta przemoc jest zwalczana. Według Kodeksu pracy sprawca może zostać ukarany grzywną lub karą ograniczenia wolności. Proces ten może również zapewniać późniejsze problemy ze znalezieniem nowego zatrudnienia przez mobbera. Oprócz kar finansowych, istnieje także możliwość uzyskania odszkodowania przez ofiarę. Sprawca, który wyrządził szkody materialne lub moralne, może zostać zobowiązany do ich naprawienia lub uiszczenia opłaty w ramach rekompensaty. Co prawda, pieniądze nie zawsze rozwiążą wszystkie problemy – rany pozostawione na psychice mogą się długo goić. Jest to jednak pierwszy krok, aby zacząć ponownie działać i wrócić do normalnego życia. Wiemy, że łatwiej jest to wszystko powiedzieć, niż zrobić, jednak wierzymy, że zapoznanie się ze wszystkimi wskazówkami i radami pomoże Ci efektywniej zwalczać mobbing oraz jego skutki.